Η εξέγερση του Κιλελέρ

Αιματηρά επεισόδια, που συνέβησαν στις 6 Μαρτίου 1910 και εντάσσονται στη μακρά ιστορία του αγροτικού ζητήματος στη Θεσσαλία. Παρότι έλαβαν χώρα κατά κύριο λόγο στην Λάρισα, πήραν το όνομά τους από το χωριό Κιλελέρ (σήμερα Κυψέλη), από το οποίο δόθηκε το έναυσμα. Η επέτειος αυτή τιμάται κάθε χρόνο και αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ελληνικής αγροτιάς, που έχει την ευκαιρία να προβάλει τα αιτήματά της.

Το αγροτικό ζήτημα στη Θεσσαλία εμφανίζεται οξυμένο από την επαύριο της ένταξης της περιοχής στην ελληνική επικράτεια το 1881. Οι κολίγοι υπήρξαν οι χαμένοι της ενσωμάτωσης και οι τσιφλικάδες οι μεγάλοι κερδισμένοι. Το λάθος των κυβερνήσεων εκείνης της εποχής ήταν ότι εφάρμοσαν το βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο, που ίσχυε στην Παλαιά Ελλάδα, παραγνωρίζοντας τα δικαιώματα των κολίγων, βάσει του οθωμανικού δικαίου.

Επί Τουρκοκρατίας, οι τσιφλικάδες είχαν μόνο το δικαίωμα εισπράξεως των προσόδων επί των μεγάλων εκτάσεων που κατείχαν, ενώ οι κολίγοι είχαν πατροπαράδοτα δικαιώματα επί των κοινόχρηστων χώρων του τσιφλικιού (επί της γης, των οικιών, των δασών και των βοσκοτόπων). Με τη νέα κατάσταση, οι έλληνες πλέον τσιφλικάδες, που διαδέχθηκαν τους οθωμανούς, είχαν δικαιώματα απόλυτης κυριότητας σε όλη την ιδιοκτησία τους, ενώ οι κολίγοι είχαν περιπέσει σε καθεστώς δουλοπαροίκου.

Οι κολίγοι διεκδίκησαν μαχητικά την επαναφορά των πραγμάτων στο προηγούμενο καθεστώς, ενώ έθεταν και θέμα απαλλοτριώσεων. Ο εκσυγχρονιστής Χαρίλαος Τρικούπης, που κυριαρχούσε στην πολιτική σκηνή, ήταν αντίθετος με τη διανομή της γης στους κολίγους, γιατί δεν ήθελε να χάσει τους ξένους επενδυτές και την εισροή νέων κεφαλαίων στην Ελλάδα.

Η Θεσσαλονίκη στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης οργανώνει ένα αφιέρωμα με θέμα: 

«Η Θεσσαλονίκη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τα Κινηματογραφικά Αρχεία της Γαλλικής Στρατιάς της Ανατολής» 

Στην εκδήλωση θα προβληθεί άγνωστο αρχειακό υλικό, ψηφιακά επεξεργασμένο γύρω από μια αλληλουχία γεγονότων, που έλαβαν χώρο λίγα μόλις χρόνια μετά την απελευθέρωση και τα οποία και αποτελούν καμπή για την ιστορία της Θεσσαλονίκης (άφιξη συμμαχικών στρατευμάτων και δημιουργία του θεάτρου επιχειρήσεων της Θεσσαλονίκης, κίνημα Εθνικής Άμυνας, σχηματισμός της βενιζελικής προσωρινής κυβέρνησης, συμμαχική αντεπίθεση του 1918 κλπ).

Εθνικό μνημόσυνο Γρηγόρη Αυξεντίου

Εσείς πηγαίνετε.               (Φύγανε.) Δε σας κρατώ. (Φύγανε κιόλας) Στο καλό.

Η φωτιά πλησιάζει. Συχωράτε με, φίλοι που δεν μπόρεσα να σας ακολουθήσω, που σας άφησα μόνους σε τούτη την έξοδο. Είναι η πρώτη φορά. Δε μπορούσα. Συγχωρέστε με.

Κι  όμως, το νιώθω ακόμη, θα μπορούσα να ζήσω οπουδήποτε, στην ερημιά σαν κουρασμένος  πεισματάρης βράχος, ξεχασμένος, ή ν’ αδικιέμαι, ν’ αδικώ, να βλέπω ν’ αδικούνται οι φίλοι μου και να σωπαίνω, ή σα δαρμένος, μαδημένος σκύλος που κοιτάει καχύποπτα τη σκιά ενός σπουργιτιού και τη σκιά του,

Ή (το μελέτησα κι αυτό) ασκητεύοντας, να λειάνω με τις

ρώγες των δαχτύλων μου

(μαλακωμένες πια απ’ την αχρηστία) να λειάνω μια πέτρα κι ώρες ν’ αποξεχνιέμαι κοιτάζοντας τις ασάλευτες φλέβες της, κι έτσι σκυφτός

να κλαίω αμίλητα απ’ την ευτυχία να υπάρχω.

                                           [...] Γιάννης Ρίτσος, Αποχαιρετισμός

Θεόδωρος Πάγκαλος [1878- 1952]

Στρατιωτικός και πολιτικός από τη Σαλαμίνα. Γεννήθηκε το 1878 από πατέρα γιατρό και πολιτευόμενο, αρβανίτικης καταγωγής. 

Ο Θεόδωρος Πάγκαλος έλαβε μέρος στο Κίνημα του 1909 ως ένα από τα πιο ενεργά μέλη του Στρατιωτικού Συνδέσμου και στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13. Το 1916 υποστήριξε τον Ελευθέριο Βενιζέλο στη διαμάχη του με τον βασιλιά Κωνσταντίνο και ανταμείφθηκε με σημαντική θέση στο Υπουργείο Πολέμου. Μετέσχε στη Μικρασιατική Εκστρατεία ως Επιτελάρχης, αλλά το 1920 αποστρατεύτηκε με το βαθμό του υποστρατήγου, όταν οι «κωνσταντινικοί» ήλθαν στην εξουσία.

Το 1922 υποστήριξε την Επανάσταση Πλαστήρα, που κατήργησε τη Μοναρχία και ανακήρυξε τη Β' Ελληνική Δημοκρατία. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επικράτησή της, αν και απόστρατος, καθώς ηγήθηκε των δυνάμεων που κατέλαβαν την Αθήνα. Επανελθών εις την ενεργό υπηρεσία, ανέλαβε διοικητής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και στη συνέχεια την προεδρία της ανακριτικής επιτροπής για τους υπευθύνους της Μικρασιατικής Καταστροφής, που οδήγησε στη Δίκη των 6.

Στις εκλογές του 1923 εξελέγη βουλευτής Θεσσαλονίκης με το Δημοκρατικό Κόμμα του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, το οποίο ανέλαβε την εξουσία το 1924. Ο Θεόδωρος Πάγκαλος έγινε Υπουργός Εννόμου Τάξεως και μετά δύο μήνες ανέλαβε το Υπουργείο Στρατιωτικών. 

Το 1943 η Ελλάδα χάνει τον Έλληνα

“Βογκῆστε τύμπανα πολέμου… Οἱ φοβερὲς σημαῖες, ξεδιπλωθεῖτε στὸν ἀέρα! “

Ο Κωστής Παλαμάς (Πάτρα, 13 Ιανουαρίου 1859 - Αθήνα, 27 Φεβρουαρίου 1943) ήταν ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός της λογοτεχνίας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, με σημαντική συνεισφορά στην εξέλιξη και ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης. Αποτέλεσε κεντρική μορφή της λογοτεχνικής γενιάς του 1880, πρωτοπόρος, μαζί με το Νίκο Καμπά και το Γεώργιο Δροσίνη, της αποκαλούμενης Νέας Αθηναϊκής (ή Παλαμικής) σχολής.

Colloquium Νεοελληνικής Φιλολογίας

Ο Jacques Bouchard, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Montreal, θα μιλήσει με θέμα την μετάφραση της ερωτικής ποίησης- ¨Τι είναι η ποίησις  κύριε Ανδρέα Εμπειρίκο; ¨

Το colloquium θα γίνει στις 26 Φεβρουαρίου στις 8:00 μ.μ. στα κεντρικά κτήρια του Πανεπιστημίου Κύπρου στην οδό Καλλιπόλεως 75, στην αίθουσα ΕΒ107.

Του Νεκρού Αδελφού

Στις 4 Μαρτίου στο Χαλάνδρι θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου ¨Του νεκρού αδελφού- 41 γράμματα από το μέτωπο του Εμφυλίου¨. Ομιλητές της βραδιάς θα είναι οι ιστορικοί 

Βασιλική  Λάζου  

Γιάννη Σκαλιδάκη 

και ο συγγραφέας Κώστα Στοφόρος.

Το βιβλίο περιλαμβάνει 41 γράμματα από το μέτωπο του εμφυλίου με παραλήπτες τους τους αδελφούς Γιώργο και Θύμιο από την διάρκεια της θητείας του.